Onderstaande recensie over de bundel de Slalom soft van Paul Bogaert werd gepubliceerd in: Knack, 16-12-2009, p. 93.
Intiem met de database
Bart Van der Straeten
De Vlaamse dichter Paul Bogaert (°1968) is de voorman van wat ik in Ons Erfdeel en onlangs nog in Boek09 de “post-postmoderne” generatie Vlaamse poëten genoemd heb, die in de tweede helft van de jaren negentig opkwam. In deze poëzie wordt de mens neergezet als een lijdend voorwerp, een speelbal van de vertogen die hem sturen: dat van de marketing, dat van het bedrijfsbeheer en het timemanagement, dat van het consumentisme.
Zopas verscheen Bogaerts vierde bundel: de Slalom soft. Daarin volgt de dichter – die meer socioloog is dan lyricus – een dag in het leven van een modale werkmens aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Het gaat om een redder in een zwemparadijs, een kaderlid in de “deining van ledematen en vergadertechniek”, een “collega met pipetten en potten” die “secuur de procedures eert”. Plezier beleven zij niet aan hun dagtaak. De routine lijkt hen murw te maken; ze voelen “steken” en maken vaak associaties met ziekte en pijn: “Voor je het weet zie je in een banale druppel / een pikzwarte traan.” In een wereld waarin de mens op allerlei manieren door overheid en markt gereguleerd wordt (“naast de ingang staat een pijl naar de ingang”), verliest hij zijn mens-zijn. Wat rest, is de troost van het artificiële, die geen troost is: het internet bijvoorbeeld, “een gemeenschap met mensen die ik niet ken,/ nooit zal kennen”. Mensen zijn alleen nog “met de database intiem”, niet meer met elkaar. Of er een alternatief is voor dit eenzame bestaan? Een toekomst die hoop wekt? Niet in Bogaerts poëzie: “Wat volgt, is wat je vreesde”.
Net als in zijn vroegere werk toont Bogaert zich in zijn nieuwe bundel een vlijmscherp analyticus van de samenleving. Als geen ander legt hij de mechanismen bloot die het menselijke leven vandaag sturen en de invloed die ze hebben op het algehele welbevinden. Zo bevestigt Bogaert bundel na bundel de poëzie als een bij uitstek kritisch literair genre. Daarom is ook de Slalom soft weer even onontkoombaar als onmisbaar.
VAN DER STRAETEN, Bart – ‘Paul Bogaert. Intiem met de database’ – in: Knack, 16-12-2009, p. 93.